Pascha i Wesak

   פָּ֫סַח pesach, wym. pehsakh, wyraz oznaczający w języku hebrajskim przejście, mający szczególne znaczenie w nazwie uroczystości upamietniającej wyzwolenie narodu żydowskiego z niewoli egipskiej, która to uroczystość powszechnie znana jest jako Pascha. Kojarzyć się może ten wyraz z nazwą święta narodzin i „przejścia” Buddy Siakjamuniego, która to nazwa brzmi Wesak, z palijskiego वेसाख vesākha (sanskr. vaiśākha). Nazwa ta zachowana jest jako nazwa miesiąca w kalendarzu hinduskim (hindi vaisākha).

   Niedawno czytałem urywek z Opowieści o spoczynku (sanskr. nirvāṇa sūtra, tyb. mya ngan las 'das pa'i mdo) z nauczaniem Buddy Siakjamuniego i tam Budda omawiając, czym jest spoczynek (sanskr. nirvāṇa, tyb. mya ngan las 'das pa), używa porównania do człowieka, który wychodzi z więzienia i znowu widzi w domu rodzinę, braci, dzieci, żonę i przyjaciół. To porównanie z kolei może przywodzić na myśl wyjście narodu żydowskiego z niewoli egipskiej i powrócenie do ziemi ojców. Warto się zastanowić, czy nazwa żydowskiej Paschy może mieć coś wspólnego z buddyjskim Wesakiem. Zapewne wspólne jest to, że obydwa święta upamiętniają wyzwolenie. Ale czy jest wspólna płaszczyzna językowa i dziejowa, to już zadanie dla językoznawców i historyków.