(111) Szkółka: Określenie środowiska dźwięku སྒྲའི་སྐྱེ་མཆེད།

Takie zewnętrzne środowisko, które da się słyszeć czuciem ucha.

(phyi'i skye mched gang zhig/ rna shes kyi mnyan bya'o)

To należy do środowiska dźwięku.

(110) Szkółka: Środowisko dźwięku

1. Określenie (mtshan nyid)

2. Bliskoznaczność (khyab mnyam)

3. Podział (dbye ba)

Obecny rozdział został tutaj nazwany krótko dźwiękiem (sgra). Dłuższa nazwa środowisko dźwięku odwołuje się do wcześniejszego wyliczenia.

To należy do podziału żywiołowości.

(109) Szkółka: Widok kształtu

1‒2. Długi i krótki (ring ba dang thung ba gnyis)

3‒4. Wysoki i niski (mtho ba dang dma' ba gnyis)

5‒6. Okrągły i kanciasty (zlum po dang gru bzhi gnyis)

7‒8. Składny i nieskładny (cha legs pa dang cha ma legs pa gnyis)

Uwaga. W przypadku wyrazu kanciasty w języku tybetańskim podane jest słowo truśi (gru bzhi), co dosłownie znaczy czworokąt, kwadrat. Tutaj, ze względu znaczeniowego zamiast czworokątny, kwadratowy wybrano słowo kanciasty, które obejmuje także trójkąty i inne wielokąty.

Widok kształtu (dbyibs kyi gzugs) w obecnym rozdziale został nazwany widokiem kształtnym (dbyibs gzugs).

To należy do podziału środowiska widoku.

(108) Szkółka: Barwy poboczne

1‒2. Barwa światła i mroku (snang ba dang mun pa'i kha dog)

3‒4. Barwa słońca i cienia (nyi ma dang grib ma'i kha dog)

5‒6. Barwa pyłu i mgły (rdul dang khug sna'i kha dog)

7‒8. Barwa obłoku i dymu (sprin dang du ba'i kha dog)

9. Barwa mieszana ('dres 'chol gyi kha dog)

Uwaga. Co do tej ostatniej, Nima Tenzin (Nyi ma bsTan 'dzin) pisze: „Dziewięć z barwą mieszaną omówioną przedmiotowo w Skarbcu (mDzod)”. Oznacza to, że wyliczenie posiada osiem barw pobocznych, ale pismo o nazwie Skarbiec dodaje do tego barwę dziewiątą. Nima Tenzin pisze dalej: „Inni dla łatwego zrozumienia mówią, iż barwy mieszane to zielony, żółtoczerwony i tym podobne”.

To należy do widoku barwy.

(107) Szkółka: Barwy podstawowe

1. Biała (dkar po)

2. Czarna (nag po)

3. Czerwona (dmar po)

4. Niebieska (sngon po)

5. Żółta (ser po)

W Skarbcu (mDzod) powiedziano: „Pięć rodzajów barw i szósta mieszana ('dres 'chol)”, gdzie mieszana jest barwą poboczną.

Ze względu na powyższe wyjaśnienie Nimy Tenzina (Nyi ma bsTan 'dzin), w którym barwa mieszana ('dres 'chol gyi kha dog) zrównana jest z barwą poboczną (yan lag gi kha dog), wydaje się rozsądne porównanie także barwy pobocznej z powszechnie przyjętym pojęciem barwy pochodnej albo drugorzędnej. Jednak dalsze wyliczenie barw pobocznych pokazuje, że takie porównanie nie jest zupełnie oczywiste czy uzasadnione.

To należy do widoku barwy.

(106) Szkółka: Widok barwy

1. Barwy podstawowe (rtsa ba'i kha dog)

2. Barwy poboczne (yan lag gi kha dog)

Inne możliwości tłumaczenia: barwy zasadnicze i barwy odgałęźne itp.

To należy do podziału środowiska widoku.

(105) Szkółka: Podział środowiska widoku

1. Widok barwy (kha dog gi gzugs)

2. Widok kształtu (dbyibs kyi gzugs)

Tutejsze pojęcie barwy (kha dog) może być także rozumiane jako odcień, przejaw.

To należy do środowiska widoku.

(104) Szkółka: Bliskoznaczność środowiska widoku

Środowisko widoku (gzugs kyi skye mched) i widoki będące w wewnętrznym zestawieniu pięciu znaczeń (don lnga'i nang tshan du gyur ba'i gzugs) to równoznaczniki.

Uwaga. Pięć znaczeń (don lnga) może oznaczać widoki, dźwięki, zapachy, smaki i dotyki, ale także pięć narządów, czyli serce, płuca, wątroba, śledziona i nerki. Ogólnie więc w pojęciu widoków będących w wewnętrznym zestawieniu pięciu znaczeń rozumiemy widoki zmysłowe albo widoki związane z postrzeganiem zmysłowym.

To należy do środowiska widoku.

(103) Szkółka: Określenie środowiska widoku གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད།

Takie zewnętrzne środowisko, które da się oglądać czuciem oka.

(phyi'i skye mched gang zhig/ mig shes kyi blta bya'o)

Czucie oka (mig shes) można też tłumaczyć jako postrzeganie oka, poznawanie oka, pojmowanie oka, zmysł oka.

To należy do środowiska widoku.

(102) Szkółka: Środowisko widoku

1. Określenie (mtshan nyid)
2. Bliskoznaczność (khyab mnyam)
3. Podział (dbye ba)

To należy do podziału żywiołowości.

(101) Szkółka: Podział żywiołowości

1. Środowisko widoku (gzugs kyi skye mched)
2. Środowisko dźwięku (sgra'i skye mched)
3. Środowisko zapachu (dri'i skye mched)
4. Środowisko smaku (ro'i skye mched)
5. Środowisko dotyku (reg bya'i skye mched)

To należy do żywiołowości.