wtorek, 5 lipca 2016

(13) Szkółka: Określenie bezosobowości བདག་མེད།

Niewyobrażenie wymiernie osoby.
(bdag tshad mas ma dmigs pa)

Inne możliwości tłumaczenia: Niezauważenie przez kryterium (wzór, miarę) osoby.

Inne wyrazy mogące tłumaczyć bdag med (bezosobowość): niebycie (nieistnienie) osoby (osobowe), brak osoby, brak osobowy, bezpodmiotowość, brak właściciela, brak pana, brak ja itp.

Przekład bdag jako jaźń, pochodzący od psychologów, jest niepotrzebny i nieuzasadniony.

Należy zauważyć, że dak (bdag) w języku tybetańskim bywa używane w znaczeniu ja, ale wyraz ten jest tylko grzecznościową (zhe sa) odmianą tego zaimka, podczas gdy zwyczajnie w znaczeniu ja używa się wyrazu nga (nga). Szersze zastosowanie wyrazu dak (bdag) wskazuje, że nie należy go zawężać do samego tylko ja. Najlepszym wyrazem w języku polskim do przełożenia tego dak wydaje się osoba (pozostałe wyrazy, jak właściciel albo pan, dobrze odpowiadają znaczeniowo, ale już nie tak dobrze brzmieniowo, w wydźwięku). Wskazuje również na to częste jego występowanie w wyrazie pochodnym dagńi (bdag nyid), wyraźnie oznaczającym osobowość albo osobistość. Mówi się także o równoznacznikach dla dak (bdag), którymi są osobnik (gang zag – osoba, istota, treściwiec?) i ja (nga).

Wyrazowi dak (bdag) w języku sanskryckim odpowiada atman (ātman) albo atma (ātma/ātmā).

2 komentarze:

  1. W odniesieniu do zwierząt można się spotkać z określeniem „daktu zungła” (bdag tu bzung ba) i „daktu mazungła” (bdag tu ma bzung ba), czyli „oswojone” i „nieoswojone”. Samo wyrażenie „daktu zungła” można rozumieć jako „zachowane sobie”, „zatrzymane sobie”. Jest w nim obecny wyraz „dak”, czyli „osoba”.

    OdpowiedzUsuń
  2. Widać w tym wyrażeniu również znaczenie „dak” (bdag) jako „pan”.

    OdpowiedzUsuń