Uwaga
własna. Tybetański wyraz dla zmysłu to łankpo
(dbang po).1
To
łankpo można
też rozumieć jako władzę,
moc,
a w niektórych przypadkach także jako władcę.
Podobnie
jest ze znaczeniem sanskryckiego wyrazu indriya,2
będącego
odpowiednikiem tybetańskiego łankpo.
Należy
zauważyć, że pojęcie zmysłu wiąże się ściśle z władzą,
mocą, zdolnością, sprawnością (por. określenie zmysłu). Ta
zależność jest także dostrzegalna w potocznym znaczeniu słowa
zmysł. Na
przykład Wielki
słownik języka polskiego określa zmysł
wzroku jako „zdolność
organizmu do odbierania bodźców zewnętrznych i reagowania na nie
(tradycyjnie: wzrok, słuch, smak, dotyk, powonienie)”; a zmysł
artystyczny jako „szczególna zdolność
do czegoś”. To drugie znaczenie można także przypisać
buddyjskiemu ujęciu zmysłu, gdzie zmysł nie tylko jest zdolnością
fizyczną do postrzegania treści (zmysł fizyczny – tzn. widoczny)3
albo zdolnością umysłową do
poznawczego
postrzegania treści (zmysł intelektualny, tzn. umysłowy),4
ale także może się odnosić do zmysłu wiary (dad
pa), zmysłu
gorliwości (brtson
'grus), zmysłu
pamięci (dran
pa), zmysłu
zachwytu (ting
nge 'dzin), zmysłu
poznania (ye
shes).
Przez te
znaczenia
zmysł może dotyczyć wielu dziedzin nie tylko widocznych
(fizycznych), umysłowych (intelektualnych), ale także słownych
(moralnych) i duchowych (metafizycznych).
1 དབང་པོ།
2 इन्द्रिय꠰
3 དབང་པོ་གཟུགས་ཅན་པ།
(dbang
po gzugs can pa).
4 ཡིད་དབང༌།
(yid
dbang).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz