(143) Szkółka: Podział środowiska dotyku

1-2. Zimny (grang ba) i ciepły dotyk (dro ba'i reg bya)

3-4. Gładki ('jam pa) i szorstki dotyk (rtsub pa'i reg bya)

5-6. Syty ('grangs pa) i głodny dotyk (bkres pa'i reg bya)

7-8. Spragniony (skoms pa) i zaspokojony dotyk (ngoms pa'i reg bya)

9-10. Ciężki (lji ba) i lekki dotyk (yang ba'i reg bya)
11-12. Bolesny (na ba) i gorący dotyk (tsha ba'i reg bya)

Takie wyliczenie opiera się na Skarbcu (mDzod).
„Inne odłamy (gzhan sde)¹ opowiadają o czterech dotykach zawierających żywioły ('byung ba'i [bas!] bsdus pa'i reg bya bzhi)² i siedmiu dotykach zawierających żywiołowości ('byung 'gyur gyis bsdus pa'i bsdus pa'i reg bya bdun),³ ale jest to niezwiązane ze świadectwem (lung)⁴”. Tak o tym Nima Tenzin (Nyi ma bsTan 'dzin). Jeśli chodzi o wyliczenia tych czterech i siedmiu to są one następujące (wyliczam za słownikami):

Cztery dotyki żywiołowe

1. Ziemisty i twardy (sa zhing 'thas pa)

2. Wilgotny i mokry (brlan cing gsher ba)

3. Gorący i palący (tsha zhing sreg pa)

4. Górne (lotne) i ruchome (yar zhing g.yo ba)

Pod tym względem por. określenia żywiołów (tamże w podziale podane wyliczenie żywiołów i odnośniki do poszczególnych określeń).

Siedem dotyków żywiołowościowych

1. Gładki ('jam)

2. Szorstki (rtsub)

3. Ciężki (lci)

4. Lekki (yang)

5. Głodny (bkres)

6. Spragniony (skom)

7. Zimny (grang)

Brak właściwego odniesienia do żywiołowości (por.)

1  Czyli dziedzictwa buddyzmu wywodzące się od Buddy Siakjamuniego.

2  Nazywane też krócej czterema dotykami żywiołowymi ('byung ba'i reg bya bzhi).

3  Nazywane też krócej siedmioma dotykami żywiołowościowymi ('byung 'gyur gyi reg bya bdun). 
4  Czyli nie ma potwierdzenia dla takiego spojrzenia w żadnym z pism źródłowych. Z tego, co sprawdziłem, rzeczywiście takie wyliczenie nie pojawia się ani w zbiorze Kandziur (bKa' 'gyur), ani w zbiorze Tendziur (bsTan 'gyur) w tradycji wywodzącej się od Buddy Siakjamuniego.

To należy do środowiska dotyku.