środa, 18 kwietnia 2018

(214) Szkółka: Niby-ludzie

Czterej niby-ludzie (mi'am ci bzhi)

1. Sadowi, tzn. osoby sadowe
      albo w ogóle sady czy drzewa owocowe (ljon pa)
2. Sześć stworów (?) (skyes drug)
3. Wodniki (?)/koronni (?) (ting gtsug)
4. Zamaskowani (mgo brnyan can)

W pozostałych obrządkach buddyjskich (poza bonem) ci niby-ludzie są zaliczani do bogów pragnieniowych ('dod lha), a niekiedy też do zwierząt (w tym drugim przypadku por. sGra sbyor bam po gnyis pa). Są przedstawiani w ciałach na wpół ludzkich, na wpół zwierzęcych. Jednakże zwykło się także mówić (por. Dung dkar tshig mdzod chen mo, hasło mi'am ci), że są oni piękniejsi z wyglądu od ludzi i posiadają bardzo ładny głos.

Odnośnie „wodniki (?)/koronni (?)”. Słowo ting (2) w języku siangsiuńskim oznacza wodę; ale uwaga: nazwa ting gtsug jest też zapisywana ding gtsug i deng gtsug (i w ten sposób mogłaby posiadać inne tłumaczenia). Dan Martin zasadnie uważa, że nie jest to określenie siangsiuńskie (Zhangzhung Dictionary, w: Revue d’Etudes Tibétaines, nr 18, 2010, s. 114). Słowo gtsug najczęściej oznacza czubek, koronę głowy.

To należy do ludzi.

poniedziałek, 16 kwietnia 2018

(213) Szkółka: Ludzie (z podziału ogólnego)

Osiem rodzajów ludzi (mi rigs brgyad)

1-4. Cztery rodzaje ludzi z czterech wysp (kontynentów)
       (gling bzhi'i mi rigs bzhi)
5. Ludzie z siedmiu miast ludzi mówiących
       (smra mi grong bdun gyi mi)
6. Ludzie obrotni ('khor lo dbang bsgyur gyi mi)
7. Ludzie spijający żywiczne soki (drum shing bcud 'thung gi mi)
8. Ludzie z zalążni kwiatów (me tog sbubs gnas kyi mi)

To należy do ludzi.

środa, 11 kwietnia 2018

(212) Szkółka: Ludzie

Wśród rodzajów ludzi (mi'i rigs):
1. Ludzie (mi)
2. Niby-ludzie (mi'am ci)
‒ dwa z podziału ogólnego (spyi sde),
dwanaście z podziału szczegółowego (sgos sde).

Uwaga. Tybetańskie określenie mi-amći (mi'am ci) przetłumaczone jako niby-ludzie można rozumieć dosłownie jako ludzie albo co.

To należy do trzech wyżyn.

wtorek, 10 kwietnia 2018

(211) Szkółka: Oszczercy ziemscy

Jedenastu większych oszczerców ziemskich (sa g.yen che ba bcu gcig)

Trzej:
1. Węże (klu)
2. Okrutnicy (gnyan)
3. Królowie (rgyal)

Trzej:
4. Leki (sman)
5. Pojemniki (?) (gzed)
6. Dusiciele (?) (sri)

Trzej:
7. Mieszańce ('dre)
8. Żarłoki (srin)
9. Pechy (byur)

Dwaj:
10. Panowie zmarłych (gshin rje)
11. Łowcy (?) (chud)

Zapis wyrazów 5 i 6 poprawiono za żywotami Tonpy Szenraba:
mDo 'dus pa rin po che'i rgyud thams cad mkhyen pa'i bka' tshad ma,
Dus gsum gshen rab kyi 'byung khungs dang mdzad pa'i rgyud 'dus pa rin po che gzer mig gi mdo.
W wydaniu pracy Nimy Tenzina (1813-1875) z Amdo 2009: 5 to gzer, a 6 to srin.

To należy do niebogów.

czwartek, 5 kwietnia 2018

(210) Szkółka: Oszczercy pośredni

Dziewięć oddziałów skupionych (? lub celujących? kierujących?) oszczerców pośrednich (bar g.yen gtod po dgu)

Trzy:
1. Księżyc (zla)
2. Słońce (nyi)
3. Gwiazdy (skar)

Trzy:
4. Obłoki (sprin)
5. Tęcze (gzha')
6. Mgły (dal)

Trzy:
7. Promienie (?) (zer)
8. Opady (?) (lo)
9. Wichry (?) (rdzi)

To należy do niebogów.

środa, 4 kwietnia 2018

(209) Szkółka: Trzynaście oszczerców górnych

Trzech:
1. Płomień lub czubek (dbal)
2. Wiejadło lub wrzeciono lub dół (yog)
3. Wieść (?) (khrin – słowo nieobecne w słownikach, być może inny zapis phrin – stąd wieść)

Trzech:
4. Blisko (?) (nyer)
5. Kanał (?) ('ol)
6. Granica (mtshams)

Trzech:
7. Byt (srid)
8. Wybranie (skos)
9. Los (phywa)

Trzech:
10. Niebianin (?) (dmu)
11. Oszust lub kusiciel, zwodziciel (bdud)
12. Gwałtownik (btsan)

13. Przeciwnik bóg lub bóg przeciwnika/przeciwników (gnyen po lha)

Uwaga. Tłumaczenia tych nazw pozostają niepewne ze względu na brak odpowiednich wyjaśnień. Możliwe, że w pismach bonu występują jakieś wyjaśnienia tego zagadnienia, ale nie są one dość znane. Nie jest też pewne pochodzenie takiego wyliczenia. Prawdopodobnie jest to objawienie źródłowe samego Tonpy Szenraba. Szenrab w każdym razie podaje takie wyliczenie w swoich mowach.

To należy do niebogów.